Het verhaal van Ans (79)

Ik had er al vaak over gehoord, maar dat het in onze familie zou gebeuren, had ik nooit verwacht. Ik heb vijf broers en ze willen me geen van allen meer zien.

Mijn moeder is geboren in het jaar 1902. Na een vreselijke jeugd – haar vader voelde een dagelijkse behoefte om zijn kinderen te slaan – trouwde ze in 1923 met mijn vader. In acht jaar tijd, kreeg zij zeven zonen, waarvan er twee vlak na de geboorte overleden. Bij de laatste bevalling bleef ze er bijna zelf in. De pastoor had haar al bediend maar als door een wonder knapte ze uiteindelijk toch weer op. Eén ding stond vast: ze mocht nooit meer zwanger worden. De dokter, de pastoor, ze waarschuwden haar allemaal. Ik weet niet hoe of wat mijn ouders gedaan of gelaten hebben, een zwangerschap bleef voor enige jaren uit. Totdat mijn moeder in de herfst van 1934 zwanger bleek te zijn van mij. Ik heb altijd begrepen dat dat de meest angstige tijd in het leven van mijn ouders was. In maart 1935 werd ik geboren. Ik woog ruim acht pond, blaakte van gezondheid en was volgens mijn moeder de zoetste baby die een moeder zich kon wensen.

Mijn vader, uitzinnig van blijdschap dat mijn moeder de zwangerschap en bevalling heelhuids had doorstaan, verraste mijn moeder met een broche. Die broche was nep – de mensen hadden toch niks in die tijd – maar was wel van grote emotionele waarde.

Ik groeide op in een gelukkig, beschermd gezin. Mijn grote broers droegen mij op handen en mijn vader noemde mij zijn kleine prinses. Na de oorlog trouwden mijn broers één voor één. Helaas ging de ware aan mij voorbij. Op mijn 23^e overleed mijn vader en ik, inmiddels al een oude vrijster, besloot om bij mijn moeder te blijven wonen. Ik zorgde voor haar tot aan haar dood in 1994. Enige jaren voor haar overlijden stopte zij mij op een dag de broche toe. ‘Hier, voor jou, wees er zuinig op.’ Het speldje was lam, dus ik liet er een hanger van maken, kocht er een ketting bij en droeg hem bij iedere bijzondere gebeurtenis.

Toen moeder overleden was – ik weet het nog goed – hield een van mijn schoonzussen mij staande terwijl we de begraafplaats afliepen. ‘Die broche van moeder, die heeft ze aan mij beloofd,’ zei ze. Een andere schoonzus kwam ertussen: ‘Ik zou hem anders ook wel willen hebben.’ Voor ik het wist waren er vijf schoonzussen en vijf broers heftig met elkaar in discussie over moeders broche, die ik om mijn nek had hangen. Het bleef niet bij de begraafplaats. Wekenlang werd er heftig heen en weer geruzied. Verwijten vlogen over en weer. Ging dit echt nog over een broche? Ik hield me volledig buiten de discussie ondanks dat er aan alle kanten aan me werd getrokken. Ik wist niet wat me overkwam maar deed de ketting niet meer af. En dat wordt me tot op de dag van vandaag nog steeds kwalijk genomen.

‘Niks waard,’ had de juwelier mij destijds verzekerd. Me dunkt.

© 2014. Jacqueline van Zwieteren. Fictie met biografische grondslag. Met toestemming gepubliceerd.